ALİ ŞÎR NEVÂÎ’NİN GARÂİBÜ’S-SIGAR DİVÂNI’NDA İŞLETİLEN ATASÖZLERİ

Sözlü kültür içerisinde önemli bir yere sahip olan atasözleri, kalıp ifadeler olarak ezberlendiği için, düşünceyi ifade etmenin en kestirme yolu kullanılır. Farklı kültürlerde çeşitli biçimlerde hayat bulan bu sözlerin genel özelliği, uzun zaman tecrübe edilen ve kabul gören düşüncelerin kanaatlerin aktarımıdır denebilir. Meider atasözünü, “Halkın hikmet, hakikat, ahlak geleneksel görüşlerini mecazi, sabit ezberlenebilir biçimde nesilden nesle aktardığı, bilinen kısa cümlesi” tanımlar. Bu özelliğinden dolayı herkes tarafından kolaylıkla benimsenir; sağduyu, bilgelik deneyim içerdiği için de klasik dönem divan şairleri şiirlerinin anlamsal yönünü güçlendirmek üzere çokça atasözlerine başvurmuşlardır. Divan şairlerinin sözlerine anlam katmak tercih ettikleri atasözünü kullanma ya da şahit getirme geleneği tüm devirlerde varsa özellikle XV. yy. itibarıyla fark edilir düzeyde yoğunluk kazanmıştır cümleden Çağatay Türkçesinin baş ismi sayılan Ali Şîr Nevâî, hem faklı kültürlerin kesişim noktası coğrafyada yaşaması kişisel özellik konumu gereği, birçok şiirlerinde işletme imkânı bulmuştur. bağlamda, Şir Nevai’nin Hazâinü’l-Meâni mecmuasının birinci yapıtı Garâibü’s-Sıgar adlı divanında geçen atasözleri tespit edilerek incelenmiştir. Çalışmanın başında giriş yapıldıktan sonra eser hakkında özet bilgi verilerek, Garâibü’s-Sıgar’da atasözlerinin tespitine geçilmiş bölgedeki farklı bulunan benzer atasözlerinden örneklerle değerlendirilmiştir.